„Dług” Krzysztofa Krauzego jest jednym z najznakomitszych filmów polskiego kina. Zachwycił, a następnie pobudził opinię publiczną do dyskusji na temat życia w młodej kapitalistycznej Polsce, przyczynił się do nagłośnienia sprawy podwójnego morderstwa i późniejszego ułaskawienia jego sprawców.

Historia opowiadana z punktu widzenia bohaterów szybko obudziła empatię uczniów. Dwóch przyjaciół zawiodło w życiu wszystko: prawo, organy ścigania i wiara w pozytywne rozwiązanie sprawy. Z ułożonych i ambitnych chłopaków stali się niewolnikami gangstera. Doprowadzeni do skraju wyczerpania psychicznego podjęli desperacką próbę uwolnienia się od fikcyjnego długu i dokonali ostatecznego rozliczenia pozbawiając życia swojego prześladowcę. Wydawałoby się, że bohaterowie wzięli odwet, nie ma śladów zbrodni i nikt nie widział sprawców. Jeden z nich jednak zadzwonił na policję, by złożyć zeznania w sprawie morderstwa wskazanych osób. To wydarzenie wywołało u młodzieży największe rozczarowanie, ponieważ bohater zaprzeczył swoim zachowaniem wszystkiemu, o co dotychczas walczył.

Emocje, które wzbudziła projekcja filmu stały się pretekstem do podjęcia dyskusji na temat treści pokazanych w „Długu”. Tego zadania podjął się adwokat Michał Wolski, który przygotował dla młodzieży komentarz dotyczący konsekwencji prawnych postępowania głównych bohaterów.

Prawnik wraz z młodzieżą dokonał analizy treści zawartych w przedstawionym obrazie K. Krauzego z punktu widzenia prawa cywilnego i karnego. Korzystając z materiałów prasowych, unaocznił uczestnikom spotkania różnicę pomiędzy faktycznym przebiegiem zdarzenia a obrazem przedstawionym w obejrzanym filmie, podkreślając dużo większą brutalność sprawców niż zostało to przedstawione na ekranie.

W toku wykładu połączonego z luźną rozmową i pytaniami ze strony uczestników dokonana została subsumpcja zachowań bohaterów filmu do obowiązujących przepisów. Adwokat, przy aktywnym udziale młodzieży, zwrócił uwagę na popełnienie przez bohaterów kilkunastu przestępstw, takich jak: pobicie (art. 158 k.k.), lichwa (art. 304 k.k.), groźba (art. 190 k.k.), przywłaszczenie (art. 284 k.k.), zniszczenie mienia (art. 288 k.k.), zabójstwo (art. 148 k.k.), znieważenie zwłok (262 k.k.), oszustwo (art. 286 k.k.), wymuszenie rozbójnicze (art. 282 k.k.).

Po zakończeniu części przygotowanej przez mecenasa młodzież miała okazję podzielić się refleksjami dotyczącymi filmu. Uczestnicy spotkania dyskutowali, ale również zadawali pytania podejmujące kwestie etyki i sprawiedliwości. Podczas projekcji uczniowie żywo reagowali na każde wydarzenie, czasem wstrzymywali oddech, innym razem zasłaniali oczy, w dużym napięciu wyczekiwali chwili, w której bohaterowie dopadną gangstera. Czuli ulgę, gdy porachunki zostały wyrównane. Musieli opanować dodatkowe emocje powstałe pod wpływem zaskakującej decyzji bohatera o przyznaniu się do winy. Obejrzeli wspólnie dramat psychologiczny opowiadający o ludziach doprowadzonych do ostateczności, którzy popełnili straszną zbrodnię, i mimo wszystko okazywali im uczuciową solidarność. Dla młodzieży był to wieczór indywidualnych przeżyć filmowych, czas przemyśleń i okazja do poszerzenia wiedzy z zakresu prawa.

Warsztaty z adwokatem odbyły się 26 stycznia 2016 roku w Pracowni Filmoteki Szkolnej w ramach cyklu zajęć „Temat na film”. Spotkania obejmują projekcje ambitnych filmów i dyskusje młodzieży z ekspertami o problemach społecznych.

 

Emilia Żuber